ده سال پیش امکان سفارش غذا از طریق اینترنت(زودفود،ریحون و …) و سفارش تاکسی با اپلیکیشن موبایل(اسنپ،تپ سی) نه تنها قابل باور نبود بلکه خنده دار هم به نظر می رسید! وقتی با یک تماس تلفنی ساده می توان غذا یا تاکسی سفارش داد چرا این پروسه را از طریق سفارش اینترنتی انجام دهیم؟!

اسنپ و زودفود به عنوان اولین های مدل کسب و کار خود در ایران انرژی، زمان و هزینه زیادی را برای تغییر عادت مردم و فرهنگ سازی استفاده از این سرویسها از طریق اینترنت انجام دادند.

همانطور که دیجی کالا فرهنگ خرید اینترنتی را در کشور گسترش داد تغییر عادت سفارش تلفنی به سفارش اینترنتی نیز توسط سایتهایی نظیر آن دو به مرور زمان انجام شد.

البته پارامترهای دیگری نظیر توسعه اینترنت در کشور و گسترش سایتهای تجاری و … به موفقیت زودفود و اسنپ در جهت افزایش تعداد سفارش اینترنتی خود کمک کردند؛ اما این دو کسب و کار، سرویسهای خدماتی تحویل در محل هستند. در واقع، خدمات مسافربری و دلیوری غذا به مکان واحد و مشخص نیاز نداشته و در هر زمان و هر مکان، امکان تحویل آن به مشتری وجود دارد.

حال سوال اصلی اینجاست که برای خدمات وابسته به مکان و زمان، چگونه می توان کسب و کار اینترنتی راه اندازی کرد؟ به عنوان مثال، در صنف پزشکان و آرایشگران که مشتری باید در محل کسب و کار حضور داشته باشد چگونه می توان از پتانسیل اینترنت جهت افزایش مشتری و درآمدزایی بیشتر این مدل مشاغل استفاده نمود؟

قطعاً همانطور که در تیتر مقاله عنوان شد چالش اصلی بین سفارش تلفنی برای رزرو نوبت یا سفارش اینترنتی می باشد. مثلاً سایت nobat.ir برای نوبت دهی ویزیت پزشکان راه اندازی شده است.

صرف نظر از میزان موفقیت یا عدم موفقیت این سایت به عنوان مثال موردی مقاله، نظر خودم را در این مورد بیان کرده و تصمیم گیری نهایی را بر عهده شما واگذار می کنم:

برخی مشاغل از نظر ماهیت شغل یا نحوه استفاده مشتری از خدمات آن، فرآیندی سنتی (غیر مدرن) دارند. این مورد نه تنها عیب محسوب نمی شود بلکه نه اکنون و نه در چندین سال آینده نمی توان به اجبار، این مشاغل را به سمت اینترنتی و مدرن شدن سوق داد.

یک کسب و کار اینترنتی باید بتواند با ایده خود، مشکلی را به طور مطلوب حل کند و یا راه حل های فعلی را بهینه کند. این بدین معنی است که برخی ایده ها، صرفاً راه حلی موازی راه حل های موجود را به شکلی نه چندان مطلوب پیاده سازی می کنند و در نهایت، نتیجه ای نمی گیرند.

بسیاری از پزشکان، آرایشگران، بازاریان و … کسب و کار خود را از طریق مراجعات حضوری و تلفنی مدیریت می کنند. این مدل راه های تماس برای مشتریان و مردم نیز بسیار مطلوب می باشد.

در واقع نمی توان نوع ارائه برخی خدمات حضوری را به صورت اینترنتی به مشتریان تحویل داد؛ بلکه تنها می توان بین مشتریان این مشاغل و کسب و کارهای مذکور، در حد لینک سازی و ایجاد ارتباط وساطت کرد و سایر موارد را بر عهده مشتری و کسب و کار قرار داد.

مثلاً گاهاً نیاز است در مورد زمان و شرایط ویزیت پزشک، سوالات و مشورتهایی انجام گردد یا برای خرید ابزارها و وسایل به صورت عمده، سوال و جواب و چانه زنی و … انجام گردد. پس پیش از آنکه سعی کنید فرآیندی را از شکلی سنتی به شکلی مدرن و اینترنتی تبدیل نمایید:

  • نسبت به آن صنف، مشتریان و کسب و کارهای صنف، چالشهای خرید و فروش و مدلها و روشهای خرید و فروش در آن صنف به طور کامل، دقیق و مستقیم شناخت پیدا کنید.

  • ایده شما تنها زمانی ارزشمند است که کسب و کارها و مشتریان آن صنف، ایده را تایید کنند. پس به خود تلقین نکنید که ایده شما می تواند این صنف را متحول و مدرن نماید!

  • اصول تحقیق بازار و امکان سنجی ایده را بشناسید و آن را برای ایده خود اجرا نمایید.

  • ایده های مربوط به مشاغل سنتی ممکن است در امکان سنجی، با شکست مواجه شوند. این مورد امری طبیعی می باشد. همچنین باید خود را برای چالشهای بسیار زیاد برای تغییر عادت تجارت چند ده ساله کسب و کارها و مشتریان صنف آماده کنید.

*این مقاله را برای زیر سوال بردن یا تایید ایده ای خاص ننوشتم. صرفاً از برخی مثالها استفاده کردم تا بتوانم یک سوال مهم در ایده یابی کسب و کارهای اینترنتی را مطرح کرده و چند نکته آموزشی مختصر را بیان کنم.

*پیشنهاد می کنم مصاحبه هفته نامه شنبه را در مقاله تار و پود فرش در وب مطالعه کنید. سایت فرش آنلاین توانست بر بازار کاملاً سنتی فرش غلبه کرده و فروش اینترنتی فرش در ایران را پایه گذاری کند(حتماً به چالشها و راهکارهای مطرح شده در مصاحبه توجه نمایید).